Fidya • płatność ekspiacyjna - Hanafi
Odpowiada: Sidi Waseem Hussain
Pytanie: Czy możesz wyjaśnić zasady płatności ekspiacyjnych (fidya) i kogo one dotyczą?
Odpowiedź: Asslamu Alaykum Warahmatullah, Płatność ekspiacyjna to szczególna forma jałmużny przekazywanej ubogim, gdzie należy zapłacić za każdy dzień opuszczonego postu w Ramadanie. Za każdy dzień opuszczonego postu należy zapłacić równowartość około 2 kg pszenicy. Proszę skonsultować się z lokalnym uczonym w sprawie dokładnej kwoty w Państwa okolicy.
W szkole hanafickiej fidyja (czyli zastępcza opłata za niewykonany post w Ramadanie) jest należna tylko osobie, która w ogóle nie jest w stanie pościć. Oznacza to, że opłata ta dotyczy jedynie osób, które z powodów zdrowotnych:
Nie mogą pościć w Ramadanie **oraz**Nie są w stanie nadrobić tych postów w innym czasie w ciągu roku **oraz**Nie ma nadziei, że kiedykolwiek odzyskają zdolność do nadrobienia tych postów
Wszystkie trzy warunki muszą być spełnione jednocześnie.
W przeciwnym razie nie należy płacić fidyji, lecz trzeba nadrobić opuszczone posty.
Oznacza to, że:
- Osoba, która opuściła kilka dni postu z powodu tymczasowej choroby, nie płaci żadnej opłaty zastępczej (fidyji).
- Osoba, która przypadkowo lub celowo przerwała post, nie płaci żadnej opłaty zastępczej.
- Osoba, która nie może pościć w tym roku z powodu operacji lub podobnych przyczyn, ale oczekuje się, że będzie mogła pościć w przyszłym roku, nie płaci opłaty zastępczej.
- Osoba, która nie jest w stanie pościć latem (gdy dni są długie), ale może nadrobić posty zimą (gdy dni są krótsze), również nie płaci opłaty zastępczej.
Jeśli zostanie przekazana opłata zastępcza (fidyja), to warunkiem jej ważności jest to, że niemożność poszczenia utrzymuje się aż do śmierci.
Jeśli ktoś odzyska zdolność do poszczenia po tym, jak zapłacił fidyję, to opłata ta będzie traktowana jako jałmużna, a taka osoba będzie musiała nadrobić posty.
Dlatego w szkole hanafickiej kobieta w ciąży lub karmiąca, która nie pości w Ramadanie, nie uiszcza opłaty zastępczej – ma jedynie obowiązek nadrobić posty.
Podobnie, nie przysługuje opłata zastępcza w sytuacji, gdy ktoś opóźnił nadrobienie postów z bieżącego Ramadanu aż do rozpoczęcia następnego Ramadanu.
– Czy jeśli ktoś zapłaci fidyję, to nadal musi nadrobić opuszczony post?
Nie. Fidyja jest uiszczana tylko wtedy, gdy ktoś w ogóle nie jest w stanie pościć.
– Czy opłata zastępcza (fidyja) dotyczy zarówno osób starszych, jak i młodych?
Tak. Jeśli młoda osoba z powodów zdrowotnych nie jest w stanie pościć i nie ma nadziei, że kiedykolwiek odzyska tę zdolność, może zapłacić fidyję. Kwota jest taka sama, jak w przypadku osoby starszej.
– Jeśli ktoś opuści dzień postu i zamierza go na pewno nadrobić, to czy jest zwolniony z płacenia fidyji, ponieważ planuje nadrobić ten dzień?
Tak. Fidyja jest należna tylko wtedy, gdy ktoś w ogóle nie ma możliwości poszczenia. Skoro taka osoba ma możliwość nadrobienia postu, to nie płaci fidyi.
– Jaka jest wysokość opłaty za fidyję i czy różni się ona w zależności od szkoły prawa (madhabu)?
Istnieją pewne różnice zdań w szczegółach dotyczących fidyji między poszczególnymi szkołami prawa islamskiego.
A Allah wie najlepiej,
[Źródła: Haskafi, Durr al-Mukhtar; Ibn Abidin, Radd al-Muhtar; Shaykhi Zadah, Majma al-Anhur; Shurunbulali, Imdad al-Fattah; Tahtawi, Hashiyat Maraqi; Zailai, Tabyeen al-Haqa’iq]
Waseem Hussain
Sprawdzone i zatwierdzone przez Faraza Rabbaniego
https://seekersguidance.org/answers/hanafi-fiqh/brief-overview-of-expiatory-payments-fidya/